თომა კემპიელის „ქრისტეს მიბაძვა“ და ეგნატე ბრიანჩანინოვის „ასკეტური გამოცდილებანი“

 

 

            თავდაპირველად  მსურს თომა კემპიელის წიგნის სათაურს შევეხო. წიგნს ლათნურად  „De imitatione Christi“ ქვია, რუსულ თარგმანში – „ ქრისტეს მიბაძვა“. სავარაუდოდ ეს სახელი მთლიანი  წიგნისათვის  თავად თომას არ უბოძებია, ეს უფრო გადამწერთა შემოქმედების ნაყოფია: თავად თომასეულ ხელნაწერში (1441 წლის ხელწერილი) 4 წიგნს საერთოდ არ გააჩნია საერთო სათაური. სახელდება „De imitatione Christi“ პირველი წიგნის პირველი თავის დასაწყისიდანაა აღებული – „De imitatione Christi et contempt omnium vanitatum mundi”. თავად ამ სიტყვათა წყობა კი პავლე მოციქულის ეპისტოლედანაა აღებული (Iკორინთელთა- 11;1). თომა კემპიელის ზემოთხსენებულმა წიგნმა, რომელიც ქრისტიანული სწავლებითი ლიტერატურის ყველაზე გავრცელებულ ნაშრომს წარმოადგენს, თავის მხრივ ბევრ სხვა ავტორს უბიძგა, რათა მათ მსგავსი ტიპის ნაშრომები შეექმნათ, რომლებიც საბოლოო ჯამში როგორც „მიბაძვის“  მიბაძვად შეიძლებდა შეფასდნენ. ამგვარ შემოქმედებათა (რიმეიქთა) რიცხვი ისეთი დიდია, რომ მათთვის ბიბლიოგრაფიული წყობის მიცემა უფრო რთული იქნება, ვიდრე თავად თომას ნაშრომთა ბიბლიოგრაფირება. ჩემთვის ასეთ მიბაძვათა 19 ნაშრომია ცნობილი, რომლებიც რუსულ და სლავურ ენებზეა გამოცემული: 1. იაკობ ბოემე „ ქრისტოსოფია, ან გზა ქრისტესაკენ“. 2. იერემია დრეკსელი „ილიოტროპიონი, ან ღვთაებრიობაშ ადამიანური ნების წარმოქმნა“. 3. ბენედიქტ გეფტენი „ საღვთო ჯვრის სამეუფეო გზა“. 4. ორესტ ნასტურელი, რომელმაც წიგნის სლავური თარგმანი დედოფალ ელენეს ბრძანებით შეასრულა და დასაწყისში დაურთო საკუთარი ლექსად თქმული ქება დედოფალი ელენესა და თომას წიგნის მიმართ. 5. სვიმეონ პოლოცკი „ ქრისტეს მიბაძვა“. 6. ქალბატონი გიონი „ ქრისტეს ბავშვობის მიბაძვა, რომელიც ყველა მდგომარეობისათვის სრულყოფილების მაგალითია“. 7.  იერონიმე დე გონელიე „ ქსრიტეს მიბაძვაზე“ მიმატებული საკუთარი გამოცდილება და ლოცვები. 8. მონაზონი ვარლაამ გოლენკოვსკი „ სულიერი საუბრები“. 9.  ალექსანდრ-იოსებ დე რუვილი „ მიბაძვა ყოვლადწმინდა ქალწული მარიამისა“. 10. „გულის საუბარი ღმერთთან და შინაგანი ლოცვისათვის მომზადება“ – ეკუთვნის უცნობ კათოლიკე ავტორს. 11. ფელიციტე დე ლამენესი- ცნობილი რელიგიური ფილოსოფოსი, რომელიც ქრისტიანული სოციალიზმის ფუძემდებელია. მის კალამს თომას წიგნის რამდენიმე თავის რეფლექსია ეკუთვნის. 12. ადელბერტ შამისო „ჯვრის არჩევანი“. 13. წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი „ ასკეტური გამოცდილება“. 14. კონსტანტინე პეტროვის ძე პობედონოსცევი „ შენიშვნები და გააზრებები“. 15. დიტრიხ ბონჰოფერი „ქრისტეს გზით“. 16. დედა მარია „მიბაძვა ღვთისმშობლისა“. 17. ბარბარა კლოსი „მარიამის მიბაძვა წმ. როზარიას საიდუმლოებებში“. 18.  სირია „სასწავლო გეგმა“ – ბიბლიის კითხვის გეგმა, რომელიც გამოიცა ამერიკაში, უცნობი სექტის მიერ. 19. იოსებ სტოუელი „ქრისტეს კვალდაკვალ“. 

წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი, იგივე ეგნატე სტავროპოლელი, 1807 წლის 6 თებერვალს დიდგვაროვანთა ოჯახში დაიბადა. იმ პერიოდში დიდგვაროვანთაგან  ძალზედ იშვიათად თუ ხდებოდა ვინმე სასულიერო პირი. სწავლობდა პეტერბურგის მთავარ საინჟინრო სასწავლებელში. დამთავრების შემდეგ მუშაობდა სამხედრო-საინჟინრო დაწესებულებაში. 1827  წელს გადის პენსიაში და ამავე წელს დგება მორჩილად მონასტერში. 1831 წლის 28 ივნისს აღიკვეცა მცირე სქემაში, სახელით ეგნატე. 1834 წლის 1 იანვარს არქიმანდრიტის ხარისხი მიიღო, ხოლო 1857 წლის 27 ოქტომბრიდან კავკასიისა და შავიზღვისპირეთის ეპარქიას მართავდა ეპისკოპოსის ხარისხით ( რეზიდენცია სტავროპოლში). 1861 წლის 5 აგვისტოს გავიდა პენსიაში და ცხოვრება გააგრძელა ნიკოლო-ბაბაევსკის მონასტერში. გარდაიცვალა 1867 წლის 30 აპრილს. მისი წმინდანად კანონიზირება კი 1988 წელს მოხდა. 

1847 წლიდან იწყება ეგნატეს ნაშრომთა  როგორც  ჟურნალ-გაზეთებში ასევე მცირე ზომის წიგნებად დაბეჭდვა. 1865-1867 წლებში პეტერბურგში გამოიცა „ეპისკოპოს ეგნატეს ნაშრომები“ ოთხ ტომად. ტომი I „ნაშრომები“ – „ასკეტური გამოცდილებანი“, პირველი ნაწილი 1865 წელი. ტომი II – „ასკეტური გამოცდილებანი“, ნაწილი მეორე 1865 წელი. ტომი III – „ასკეტური ქადაგება“ 1867 წელი. ტომი IV – „თანამედროვე მონაზვნობის შესახებ“ ,1867 წელი. მოცულობითი ტექსტებიდან „ნაშრომებში“ არ შესულა „სიტყვა სიკვდილის შესახებ“ ( გამოიცა 1862 წელს) და „მამათა სწავლებანი“ (გამოიცა 1870 წელს, ეგნატეს გარდაცვალების შემდეგ).  არა ერთხელ გამოცემულა ეგნატეს შემოქმედებათა მრავალტომეული. მათ შორის ყველაზე სრულია „წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვის შემოქმედებათა სრული კრებული“ 7 ტომად. „ასკეტური გამოცდილებანის“ წიგნად შეკვრა წმ. ეგნატეს 1865 წლამდე ჰქონდა გეგმაში. შემორჩენილია ეგნატეს მიერ 1847 წლის 1 დეკემბერს გაგზავნილი 2 წერილი. პირველი წერილის ადრესატია სოფია ივანოვის ასული. მეორე წერილი კი გაეგზავნა არქიმანდრიტ ეგნატე ვასილიევს. აი რას წერს ეგნატე სოფიას: „ ნაცვლად ვრცელი წერილისა გიგზავნით სტატიას „ქრისტეს ბარძიმი“. მსგავსი სახის სტატიები სულ 15 მაქვს. იგეგმები მათი წიგნად გამოცემა, რომლის სახელიც იქნება „ჩემი ძღვენი ჩემს მეგობრებს“. ეს იქნება იმ სიყვარულის მაგიერი, რომელსაც ვგრძნობ ბევრისგან ჩემს მიმართ. წიგნი უნდა შედგებოდეს 4 ნაწილისგან. ნაწილი პირველი – სულიერი რჩევები – თქვენ გაქვთ მისი მონახაზი. ნაწილი მეორე – ელეგიები –  სული განიხილავს საკუთარ თავს და საკუთარ დამოკიდებულებას ქვეყნიერებისადმი, ზეცისადმი და ა.შ.. ნაწილი მესამე – ქრისტიანული რელიგიის შინაგანი მოქმედება. ნაწილი მეოთხე – მომზადება წმინდა ზიარებისათვის“.

 საერთო ჯამში  წერილიდან შეიძლება დავასკვნათ, რომ ეგნატე პირდაპირ მიუთითებს საკუთარი სამომავლო წიგნის პოლემიკურ ხასიათზე თომას წიგნთან: ეს იქნება რაღაც მსაგვსი „ქრისტეს მიბაძვისა“. წიგნის ჩონჩხიც ზუსტად თომასეული წიგნიდანაა აღებული. 1847 წლისათვის  ეგნატეს წიგნისათვის უკვე 15 სტატია ქონდა გამზადებული, თუმცა ეს მისი აზრით საერთო ნაშრომის მხოლოდ ნახევარს წარმოადგენდა. 

ეგნატე ცდილობდა წიგნის დაბეჭდვას, რის შესახებაც ის 1851 წელს წერს ფილარეტ მოსკოველს. სამწუხაროდ ეს წერილი არ არის აღმოჩენილი. ეგნატეს წერილის შესახებ ინფორმაციას ვიგებთ ფილარეტის წერილიდან, რომელიც მან მისწერა არქიმანდრიტ ანტონი მედვედევს. წერილში, რომელიც 1852 წლის 28 თებრვლით თარიღდება, ფილარეტი ანტონის წერს: „აი კიდევ ერთი წერილი, რომელიც მე საბედნიეროდ ერთი წლის დაგვიანებით მივიღე. შესაბამისად მას ჩემგან პასუხი არ მიუღია, რის გამოც წერილის ავტორი უკმაყოფილოა. მოგეხსენებათ, რომ ეგნატემ დაწერა წიგნი თომას კემპიელის წინააღმდეგ. ის მთხოვს, რომ მე ეს წიგნი წავიკითხო და ხელი შევუწყო მის გამოცემას. ვფიქრობ, რომ ამ წიგნის გაცნობის შემდეგ საერთოდ არ მექნება სურვილი, რათა ამ წიგნის შესახებ მას მივწერო ის, რაც მას გაახარებს. მიუღებლად მიმაჩნია ის აზრი, რომ მე დადებითი შეფასება მივცე თომას საწინააღმდეგოდ დაწერილ წიგნს. ვფიქრობ, დავრჩე ნეიტრალური და  არ მივწერო ეგნატეს საპასუხო წერილი“.  ეგნატეს მიერ დაწერილი წიგნი „ასკეტური გამოცდილება“ ერთი ერთში იმეორებს თომა კემპიელის ნაშრომის ფაბულას. ის ისეთივე მიბაძვაა თომას წიგნისა, როგორც ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი 19 ნაშრომი. მეტიც, „ასკეტურ გამოცდილებანში“ შესული სტატიები ხშირ შემთხვევაში ზუსტად იმეორებენ თომას წიგნის კონკრეტულ სათაურებს. 

პირველი რაც ეგნატეს ნაშრომის გაცნობისას თვალში გვეცემა, ესაა ეგნატეს მხრიდან თომაზე თავდასხმა. საყურადღებოა, რომ თომას ნაშრომი დიდი პატივით სარგებლობდა და მას რუსეთის ეკლესიის 6 წმინდანი იყენებს საკუთარ შემოქმედებაში: წმ. დიმიტრი როსტოველი, წმ. იოანე ტობოლელი, წმ. მაკარი ოპტინელი, წმ. მაკარი ალტაელი, წმ. დედოფალი ალექსანდრა ფიოდორის ასული. სიას შეიძლება მივუმატოთ დედა მარია, რომელის კანონიზირებაც  2004 წელს კონსტანტინოპოლის საპატრიარქომ მოახდინა. რუსეთის ეკლესიის წმინდანთაგან, რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, თომას წიგნზე უარყოფითი დამოკიდებულება მხოლოდ ეგნატე ბრიანჩანინოვს გააჩნდა. ასეთ შემთხვევაში, „მამათა კრებულის“ აზრი აშკარად თომას მხარესაა. აქედან გამომდინარე ჩვენც წყნარად შეგვიძლია არ დავეთანხმოთ ეგნატეს, რადგან თავად ის არ ეთანხმებოდა და არ იზიარებდა წმ.დიმიტრი როსტოველის და მისი თანამედროვე ფილარეტის აზრს, რომელიც ასევე უკვე კანონიზირებულია. 

ზემოთ ვახსენე ეგნატეს მხრიდან თომაზე თავდასხმა. ეს არ არის არც  ლიტერატურული კრიტიკა და არც საღვთისმეტყველო დავა, ეს სწორედაც რომ თავდასხმაა. პოლემისტმა შეიძლება არ გალანძღოს ოპონენტი, მაგრამ ყოველთვის უნდა შეეძლოს წიგნის უარყოფით მხარეზე და მასში გაპარულ შეცდომებზე საუბარი. პოლემისტი, როგორც წესი, ადასტურებს, თუნდაც წარუმატებლად, მოწინააღმდეგის არამართებულებასა და საკუთარ სიმართლეს. 

„ასკეტურ გამოცდილებაში“ ამგვარ არგუმენტირებას საერთოდ ვერ ვხვდებით. ეგნატე არ ამხობს თომას, არ ამტკიცებს თომას ამა თუ იმ საღვთისმეტყველო აზრთა მცდარობას, არ მიუთითებს ლიტერატურულ ლაფსუსებზე მის ნაშრომში. ეგნატე მხოლოდ ლანძღვით შემოიფარგლება – მტკიცებულებები ჩანაცვლებულია სალანძღავი რიტორიკით. სადაც ეგნატე ცდილობს, რომ თომას ნააზრევს შეეწინააღმდეგოს, საერთო ჯამში თვითონ იმეორებს იმავეს, ოღონდ სხვა სიტყვებით. ის რაზეც თომა წერდა, მას ეგნატე მის წიგნში ვერ ამჩნევს. სამაგიეროდ მის წიგნს მიაწერს იმას, რაც რეალურად მასში არ წერია. „წიგნი მკითხველს ღმერთთან უშუალო კავშირისკენ მიუძღვება, სინანულისაგან განწმენდის გარეშე“ (ნაშრომთა სრული კრებული, პირველი ტომი, 2001, გვ. 236). მაგრამ თომას წიგნში სინანულის სათნოებაზე საუბარს  რამდენიმე თავი აქვს დათმობილი (წ.3-თ.52; წ.4-7,9.). ეგნატე საკუთარ საყვარელ თემაზე საუბარს თომასთან ვერ ამჩნევს – კონკრეტული და მკაცრი მითითებები ფუფუნების საკითხებზე. სამაგიეროდ ხაზს უსვამს „პაპის პროპაგანდას“, როცა ამ თემაზე თომას ერთი სიტყვაც კი არ დაუწერია.

 წმ. ეგნატე თომა კემპინიელზე ბევრ ცუდს წერს, თუმცა კონკრეტული ციტატების მოყვანისგან ყოველთვის თავს იკავებს. მხოლოდ ორგან („ჭეშმარიტება და სული“ პირველი თავი და „საკუთარი ცოდვის დანახვა“ მეორე ნაწილი) ციტირებს ეგნატე თომას. ორივე შემთხვევაში ეგნატეს მოჰყავს თომას მესამე წიგნის მეორე თავის დასაწყისი: „ამ ამპარტავნული ნაწერის შესაზიზღი სიამაყე სულს მწუხარებასა და სევდას სძენს. სულს, რომელიც მართლმადიდებელი ეკლესიის სწავლებითაა ნაზარდი.აქ გაუქმებულია სინანული! გაუქმებულია სულის შეძრწუნება!  აქ ღმერთთან უახლოესი შეერთებისაკენ სწრაფვაა!“(ტომი მეორე, გვ.117). 

ესხმის რა თავს თომას ნაშრომის მესამე წიგნის მეორე თავს, ეგნატე გაუცნობიერებლად აკრიტიკებს ეკლესიის მამების ნაშრომთაგან ყველაზე გავრცელებულ და ცნობილ წიგნს  – ნეტარი ავგუსტინეს „აღსარებანს“. თომას წიგნის ეს ნაწილი ავგუსტინეს „აღსარებანის“  XI წიგნის მხოლოდ ერთი ნაწილის ლირიული გადამუშავებაა. ამ თავებში თომა საერთოდ არ გამოთქვამს საკუთარ აზრს, ის მხოლოდ ავგუსტინეს ალაპარაკებს. „ეს წიგნი სიცრუისა და მისთანათა სწავლებაა“ – წერს წმინდა ეგნატე, რითიც თომასთან ერთად ამგვარი გამოთქმით ნეტარ ავგუსტინესაც შეამკობს. 

ამათან ერთად საინტერესოა შევნიშნოთ თომა კემპიელზე შეთხზული ორი სხარტი ანეკდოტი. ანეგდოტები ეხებათ თომას მკითხველებს. მონაზონი თომას წიგნს კითხულობდა, უცებ წარმოიდგინა, რომ „ცოდვებისგან განთავისუფლდა“ და იმწამსვე ჩამტყდარი ყინულის ქვეშ განუტევა სული – ამ შემთხვევაში დამნაშავეა თომა და არა ამპარტავანი მონაზონი. ქალბატონი, რომელიც „ღმერთს ეკეკლუცებოდა“ თომას წიგნს კითხულობდა – აქაც თომაა დამნაშავე. რაღა თქმა უნდა იგივე ჩანაფიქრითა და შედეგით მონაზონსა და ქალბატონს თომას წიგნის ნაცვლად სახარების კითხვაც შეეძლოთ (თანამედროვე ეპოქაში კი თავად ეგნატეს ნაშრომების).

 რთული არაა ეგნატეს მხრიდან თომას კრიტიკის უსაფუძვლობის დანახვა. უმთავრესია ავხსნათ ის, თუ რითაა გამოწვეული ეს თავდასხმა და რატომაა ის ასეთი უშედეგო. 

ეგნატეს მხრიდან თომაზე თავდასხმა არსობრივად ძალზედ მარტივ დასაბუთებას ექვემდებარება. ლიტერატურის ისტორიაში ყველა ეპოქა იცნობს „მამათა“ და „შვილთა“ დაპირისპირებას. (ამასთანავე „შვილები“ ყოველთვის ცდილობენ არგუმენტად „ბაბუები“ გამოიყენონ, როგორც ამას ეგნატე აკეთებს, როდესაც იოანე კიბისაღმწერელს და ისააკ ასურს მოიშველიებს).  1807 წელს დაბადებული ეგნატე ბრიანჩანინოვისათვის „მამათა“ ეპოქა ალექსანდრე პირველის მეფობის ხანაა. „ასკეტური გამოცდილებანი“ ნათლად პოლემიკური წიგნი არაა. პოლემიკის ადრესატი არსად პიროვნულად არ სახელდება, თუმცა მისი იდენტიფიცირება ძალზედ მარტივია. ეგნატესთვის პოლემიკის საკითხს ალექსანდრეს მეფობის ხანა და იმ პერიოდში განვითარებული მოვლენები წარმოადგენს. თავს ესხმოდა რა ალექსანდრეს ზეობის ხანას, ეგნატე პარალელურად ემტერებოდა ამ პერიოდის ყველაზე ავტორიტეტულ და გავრცელებულ ავტორს, კერძოდ კი თომა კემპიელს. თომა უმთავრესი დანაშაული ის წრეა, რომელშიც ის მოექცა. ამ წრეში ერეოდნენ  როგორც ალალი ფანატიკოსები (ტატარინოვნა, ბარონესა კრუდენერი), ასევე მათი თანამზრახველები (რუნიჩ მაგნიცევი, ალექსანდრე გოლიცინი და თავად ალექსანდრე I).

 თომაზე განხორციელბულ თავდასხმათა უკეთ აღსაქმელად, საჭიროა აშაკარად უსამართლო ცილისწამებათაგან ყურადღების გადატან სხვა საკითხზე. სინამდვილეში მნიშვნელოვანი ის კი არაა თუ რას წერს ეგნატე თომას წიგნზე, არამედ უფრო მეტად საყურადღებოა ეგნატეს აზრი თომას მკითხველებზე. „ასკეტურ გამოცდილებანში“ აშკარადაა დახასიათებული თომას მკითხველთა სახე, რომელიც სხვადასხვა ვარიაციათა მიუხედავად მაინც ყველაგან ანალოგიურია. ეს მკითხველი, რომელიც ღმერთთან „არშიყობს“, ალექსანდრე პირველის ეპოქის წარმომადგენელია. საკმარისია მხოლოდ წამით შევხედოთ ეგნატეს ნაშრომს ზუსტად ამ გადმოსახედით და ჩვენთვის ნათელი ხდება ეგნატეს თავდასხმათა პათოსი, რომელიც  რა თქმა უნდა მისი ამ განზრახვის გასამართლებლად ვერ გამოდგება. ასევე ნათელი ხდება მოტივი იმისა, თუ რატომ  დებს ეგნატე ბრალს თომას  როგორც პროტესტანტიზმში, ასევე მის თანადროულად „პაპის პროპაგანდაში“ . ეს სრულ სიგიჟედ მხოლოდ მას მოეჩვენება, ვინც ალექსანდრე პირველის ეპოქას არ იცნობს. ამ ეპოქის წარმომადგენლები კათოლიკურ და პროტესტანტულ ლიტერატურას ერთმანეთისგან განუსხვავებლად იღებდნენ და განიხილავდნენ მხოლოდ საერთო ჭრილში, რომელსაც „შინაგანი ქრისტიანობა“ ერქვა. სინამდვილეში ეგნატე ებრძვის ალექსანდრესეულ მკითხვილებს და არა უშუალოდ თომას.

ნუ იფიქრებს მკითხველი, რომ ჩემი მსჯელობით მე რამენაირად ეგნატეს წიგნის დამცრობას ვცდილობ. „ასკეტური გამოცდილებანი“ შესანიშნავი წიგნია, რომელიც ავტორის მიერ ჩაფიქრებული იყო, როგორც პოლემიკური ჟანრის ნაშრომი, და რომელშიც გარდა პოლემიკის მცდელობისა ყველაფერი მშვენიერია.

  „ასკეტური გამოცდილებანის“ უშეღავათო ბრძოლა ალექსანდრესეულ ეპოქასთან განაპირობა ორმა ფაქტორმა, მესამე ფაქტორმა კი ყოვლად შეუძლებელი გახადა ზუსტად ის, რაც კონკრეტულად თომა კემპიელს შეეხებოდა.  თავდაპირველად უნდა ითქვას , რომ თავად ეგნატე სანახევროდ განეკუთვნებოდა ალექსანდრესეულ ეპოქას. ამაზე მოწმობს მის ნაშრომებში გაბნეულ ლირიულ გამონათქვამთა მთელი წყება, განსაკუთრებით კი  „ასკეტური გამოცდილებანის“ პირველი  ნაწილი. შინაარსი და მთლიანად წერის სტილი ალექსანდრესეული ეპოქის ნაყოფია. ეგნატე პუშკინზე 7 წლით უმცროსია, თუმცა მისი პროზაული ენა პუშკინამდელ სტილისტიკას იმეორებს.

 მეორეს მხრივ, „ასკეტური გამოცდილებანი“, რომელიც 1865 წელს ალექსანდრე მეორის დროს გამოქვეყნდა, დაიწერა უფრო ადრე, კერძოდ კი ნიკოლოზ პირველის  მეფობის პერიოდში. ამ დროს კი წარმოუდგენელი იყო ლიტერატურული პოლემიკის ცენზურის ქვეშ გამართვა, მითუმეტეს საღვთისმეტყველო საკითხებზე. ხოლო იმის დაწერა, რაც ეგნატემ ნიკოლოზ პირველის მეფობისას ვერ გადაწყვიტა, ვერც ალექსანდრე მეორის პერიოდში დაწერა. 

მესამეს მხრივ კი თომა კემპიელი საერთოდ არ გამოდგებოდა სერიოზული  დავისა და პოლემიკისათვის. ვგულისხმობ ავტორის ორიგინალურობას, პიროვნულ შეხედულებებსა და აზრთა ავთენტურობას. თომა კემპიელი, მიუხედავად შესანიშნავი სტილისა,  მეტად არაორიგინალური ავტორია. ( სხვა საქმეა ის, რომ თავად თომას არანაირი ორიგინალურობის მოხვეჭა არ სურდა). ავტორთა აუარებელი სიმრავლე, რომლებიც თომამდე და თომას შემდეგ მოღვაწეობდნენ, წერდნენ თითქმის იმავეს, იმავენაირად და იმავე საკითხზე. უბრალოდ თომას ეს მათზე უკეთ გამოუვიდა. სწორედ ამგვარი ბანალურობა სძენდა თომას ნაშრომებს უამრავ მკითხველსა და გამომცემელს და არც ერთ შემთხვევაში მტრებს. ის რასაც თომა წერდა, საერთო ქრისტიანულ ლიტერატურულ ნააზრევს წარმოადგენდა, უბრალოდ ინტერპრეტირებული იყო თომას ბრწყინვალე ტალანტის მიერ. ეგნატეს სურდა თომასთან პაექრობა, თუმცა სინამდვილეში სადავო არც არაფერი გახლდათ. სწორედ ამიტომაც გამოიყენა ავტორმა არგუმენტირების ნაცვლად ლანძღვის ენა. როგორც ჩანს ეგნატე ბრიანჩანინოვი იყო ერთადერთი, ვისაც ყველასაგან ნაქები თომა კემპიელი არ ეპიტნავებოდა. თომას კითხულობდნენ კათოლიკები, პროტესტანტები, იეზუიტები, მასონები, პიეტისტები, რობერტ ბელარმინუ, იოანე არნდუტი, დიმიტრი როსტოველი და  ალექსანდრა ფიოდოროვის ასული. ზუსტად ამ არაორიგინალურობამ (კარგი გაგებით) შესძინა თომას „მიბაძვას“უამრავი სხვა მიმბაძველი.

 როგორ შეიძლება მივუდგეთ ეგნატეს „ასკეტურ გამოცდილებანს“? მას შეიძლება ვუსურვოთ მხოლოდ ის, რასაც ნეტარი ავგუსტინე უსურვებდა საკუთარ წიგნებს: „იმას, რასაც კი ჭეშმარიტს იპოვნი, ჩაეჭიდე და სამოციქულო ეკლესიას მიაწერე, ხოლო ყველა სხვა უსარგებლო მოიცილე და შემინდე როგორც ადამიანს; ის რაც სათუო აღმოჩნდება ირწმუნე, სანამ არ გაირკვევა, რომ ეს მართებული ან მცდარია,თუ არა და დაე, სამუდამოდ დარჩეს რწმენის საგნად“(ავგუსტინე, „ჭეშმარიტი რელიგიის შესახებ“, თავი X). 

 

სტატიის ავტორია ანდრეი კრუმინგი. განთავსებულია წიგნში : “Книга в пространстве культуры.- Вып. 1(3). – Москва, 2007. – С. 32-39.” 

სტატიის წყარო- 

ტექსტი თარგმნა აიხშტეტ-ინგოლშტადტის კათოლიკური უნივერსიტეტის სტუდენტმა მიხეილ ნებიერიძემ

 

მასალის მოწოდებისათვის მადლობას ვუხდით შევტონეს ბიბლიოთეკის ხელმძღვანელს, მონაზონ ანტუან ლამბრეხტს.

 

მსგავსი სტატიები:

რუსული მითები წმინდა სერაფიმე საროველის შესახებ 

რატომ არის თეოლოგია მთელ მსოფლიოში მეცნიერება, ხოლო რუსეთში - არა

რუსული მითები ბერძნული მართლმადიდებლობის შესახებ 

,,თუკი ყველაფერი საზვერეებში ხდება, მაშინ ღვთის სამსჯავროს ადგილი აღარ რჩება’’