ევქარისტია  და  კათოლიკობა

`ნურვინ იგლოვებს თვის სიღატაკეს, რადგან საერთო სამეფო მოგვევლინება’. იოანე ოქროპირის სააღდგომო ჰომილიიდან.

I

წმიდა ევქარისტია ქრისტეს მოსახსენებლად აღესრულება, პირველ ყოვლისა – საიდუმლო სერობის მოსახსენებლად, როდესაც მაცხოვარმა დააწესა და პირველად თვითონვე აღასრულა ახალი აღთქმის უწმიდესი საიდუმლო თავის მოწაფეებთან ერთად, და დაგვიტოვა მცნება: `ამას იქმოდეთ ჩემს მოსახსნებელად’... მაგრამ ეს მარტოოდენ მოხსენიება არ არის. მოიხსენიებენ ხოლმე ყოფილსა და გარდასულს, იმას, რაც ოდესღაც მოხდა, და უკვე აღარ არის. ხოლო საიდუმლო სერობა არათუ ოდესღაც ერთგზის აღსრულდა, არამედ დღესაც საიდუმლოდ გრძელდება – მაცხოვრის მეორედ მოსვლამდე... სწორედ ამას ვადასტურებთ ყოველ ჯერზე, როცა კი საზიარებლად ბარძიმს მივეახლებით: `სერობასა საიდუმლოსა შენისასა ზიარებად შემიწყნარე, ძეო ღმრთისაო’... სერობა გრძელდება, და არ მეორდება.

რადგან ერთია მსხვერპლი, ერთია შესაწირავი, ერთია მღვდელი– მწირველი და შეწირული. `და დღესაც იგივე ქრისტეა ჩვენთან; ვინც მოამზადა ის სერობა, იგივე გვიმზადებს ამას დღესაც’, –   ამბობს ოქროპირი და დასძენს:

გამოცხადება და დოგმის ენა- პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

გამოცდილების უცვალებელი ჭეშმარიტება შეიძლება სხვადასხვაგვარად გადმოიცეს. საღვთო რეალობა შესაძლებელია იგავური სურათებით აღიწეროს, საღვთისმსახურო პოეზიითა და რელიგიური ხელოვნებით. ეკლესია ახლაც ლიტურგიკული ჰიმნებითა და საკრამენტალური ქმედებების სიმბოლიზმით ქადაგებს, ესაა გადმოცემის, ლოცვისა და მისტიკური გამოცდილების, ქადაგებითი ღვთისმეტყველების ^[1] ენა, მაგრამ არსებობს სხვაც, სიტყვიერი აზროვნების  (ბერძნ. Λογικής Σκέψεως), დოგმის ენა. დოგმა გამოცხადების დამოწმებაა. დოგმის სრული პათოსი ღვთაებრივი რეალობის აღმნიშვნელ ფაქტს ემყარება, მისი ამგვარი დამოწმება სიმბოლურია. დოგმა ამოწმებს იმას, რაც ხილულ იქნა და გამოცხადდა, რაც სარწმუნოების გამოცდილებაში განიჭვრიტა, ხოლო ეს მოწმობა კი გარკვეული კონცეპტებითა და განსაზღვრებებით გადმოიცემა. დოგმა ‘’ინტელექტუალური ხედვა,’’ აღქმის ჭეშმარიტებაა. შესაძლებელია ითქვას, რომ ეს საღვთო რეალობის თანმიმდევრული სურათია, ‘’ლოგიკური ხატია’’. ამავდროულად, დოგმა იმის განსაზღვრებაცაა, თუ რატომაა სიტყვიერი ფორმები დოგმისათვის ასე მნიშვნელოვანი, რადგან ‘’შინაგანი სიტყვა’’ გარეგნული გამოხატულებით იძენს ძალას. ამიტომაა დოგმის გარეგანი ასპექტები, მისი სიტყვიერი გადმოცემა, ასეთი არსებითი.

ორიგენეს კოსმოლოგია

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

ორიგენეს შემთხვევა განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რადგან ისიც ონტოლოგიურ და კოსმოლოგიურ ასპექტებს ერთმანეთში ურევდა. როგორც ბოლოტოვი^[1] გარკვევით აღნიშნავს: ,,ძის შობასა და სამყაროს არსებობას შორის ლოგიკური კავშირი ორიგენეს შრომებში არ გაწყვეტილა“. ^[2] შეიძლება დამტკიცდეს კიდეც, რომ ორიგენეს აზროვნებაში ეს ძალიან მნიშვნელოვანი ბმა მტკიცედ შეინიშნებოდა. ორიგენე, უპირველესად, კითხულობდა: ,,დასაშვებია კი, რომ ღმერთზე ვიფიქროთ და იგი შემოქმედად არ მოვიაზროთ“? ორიგენესთვის, მისი გულწრფელობიდან გამომდინარე, არ შეიძლებოდა, რომ ღმერთი შემოქმედად არ მოგვეაზრებინა. საწინააღმდეგო ვარაუდი ღვთისგმობა გამოდის, რადგან შეუძლებელია, ღმერთი ოდესმე გახდეს ის, რაც ყოველთვის არ ყოფილა. ‘’პოტენცია’’ ღმერთის არსებაში უბრალოდ არ არსებობს და მასში არსებული ყველანაირი შესაძლებლობა არის კიდეც ჭეშმარიტი.

 აღდგომის სახარება--‘’და აღვიდა ცაში...’’

(ნაწყვეტი) 

პროტოპრესვიტერი , პროფესორი გიორგი ფლოროვსკი

თარგმნა გურამ ლურსმანაშვილმა

ბერძნულ აზროვნებას ყოველთვის ძალიან სძულდა ხორცი: ადრეულ ქრისტიანულ პერიოდში უბრალო ბერძენის მოქმედებები პლატონური ან ორფული^[1] იდეების ძლიერ გავლენას განიცდიდა. საერთო აზრის მიხედვით, სხეული იყო ‘’საპყრობილის’’ მსგავსი რამ, რაშიც დაცემული სული დაპატიმრებული და შემოსაზღვრული იყო: ბერძნები უფრო მეტად წარმოისახავდნენ სრულ და საბოლოო განუკაცებლობას (disincarnation). მომავალ აღდგომაზე ქრისტიანულ რწმენას ბერძნული აზროვნების მხოლოდ შეეცბუნება და შეშინება შეეძლო. ეს უბრალოდ ნიშნავდა, რომ საპყრობილე მუდმივი იქნებოდა, რომ დაპატიმრება ხელახლა და მუდმივად განახლდებოდა: სხეულებრივი აღდგომის მოლოდინი უფრო მეტად ადგებოდა კელსუსის^[2] მლიქვნელურ მოსაზრებას, რომელიც საერთო აზრის სახელით დასცინოდა ამ სწავლებას. მან ქრისტიანებს შეარქვა ‘’φιλοσωμάτων γένος’’, ‘’სხეულისმოყვარული კრებული (ap. Origen, Contra Celsum, V:14 and VII:36).

 პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

         (Archpriest Georges Florovsky)

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი (1893 წლის 9 სექტემბერი -1979 წლის 11 აგვისტო) ელიზავეტგრადში (Єлисаветград, შემდგომში- კიროვოგრადი, Кропивницький, უკრაინა), მართლმადიდებელი მღვდლის ოჯახში დაიბადა, რომელიც მალევე ოდესაში გადავიდა საცხოვრებლად. ფლოროვსკი სკოლის პერიოდშივე სწავლობდა ინგლისურ, გერმანულ, ფრანგულ, ლათინურ, ბერძნულ და ებრაულ ენებს. თვრამეტი წლისამ ფილოსოფიისა და ისტორიის აკადემიურ დონეზე შესწავლა გადაწყვიტა.

          1919 წელს ახალგაზრდა ფლოროვსკიმ ოდესის უნივერსიტეტში დაიწყო მუშაობა, მაგრამ პოლიტიკური სიტუაციიდან გამომდინარე იძულებული გახდა, ქვეყანა დაეტოვებინა. ამგვარად, ფლოროვსკი გახდა იმ რუსული ინტელიგენციის ემიგრაციის ნაწილი, რომელშიც სხვადასხვა დროს შედიოდნენ: ნიკოლაი ბერდიაევი, სერგი ბულგაკოვი, ნიკოლოზ ლოსკი, ვლადიმერ ლოსკი, სიმეონ ფრანკი, ლევ კარსავინი, ანტონ კარტაშევი, წმ. მარია სკობცოვა, ალექსანდრ შმემანი, იოანე მეიენდორფი და სხვანი.

     1921 წლის დეკემბერში ფლოროვსკიმ ჩეხეთ-სლოვაკეთის მთავრობის სტიპენდია მიიღო. მალევე მან კარლის უნივერსიტეტში (ჩეხეთი, Charles University), ასევე რუსულ და სლავურ ინსტიტუტებში დაიწყო მუშაობა.

         1926-1939 და 1945-1948 წლებში ფლოროვსკი პარიზში მოღვაწეობდა, მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში კი ბელგრადში იმყოფებოდა, სადაც კაპელანთა სკოლაში ასწავლიდა. 1932 წელს ხელი დაესხა მღვდლად, ამ პერიოდიდანვე აქტიურად ერთვება ეკუმენურ დიალოგში.

Cur Deus Homo?

განკაცების მოტივი

მღვდელი გიორგი ფლოროვსკი

,,მე ვარ ანი და ჰოე’’ (აპოკ. 1.8)

I

            ქრისტიანები საკმაოდ ადრეული დროიდანვე საუბრობენ გამოხსნის შესახებ, შესაბამისად ჩვენი უფალი უპირველესად მხსნელად მოიხსენიება, რომელმაც გამოისყიდა ადამიანები ცოდვის ტყვეობისა და მონებისაგან. ადრექრისტიანულ ღვთისმეტყველებაში  განკაცების უმნიშვნელოვანესი ფაქტი ხშირად განიხილებოდა გამოსყიდვის  მნიშვნელობით. ქრისტეს პიროვნების მცდარი კონცეპტი, რომლის თაობაზეც ადრეული ხანის ეკლესიაში  პაექრობდნენ,  გაკრიტიკდა  და ღიად უარყოფილ იქნა, რადგან იგი აზიანებდა ადამიანის გამოსყიდვის სინამდვილეს. გამოსყიდვის მართებულ მნიშვნელობას განიხილავდნენ როგორც ღმერთსა და ადამიანს შორის მჭიდრო კავშირის აღდგენას, შესაბამისად გაკეთდა დასკვნა, რომ თავად გამოსყიდვა ორივე მხარეს ეკუთვნოდა, ე.ი. თავიდან ერთად მოქმედებდა ღვთაებრიობა და ადამიანურობა, წინააღმდეგ შემთხვევაში   მათ შორის გაწყვეტილი კავშირი თავისით ვეღარ აღდგებოდა. ეს იყო სწორედ იმ მთავარი არგუმენტების მიმართულება, რომელსაც ვხვდებით წმ. ათანასეს არიოზელებთან პაექრობისას, გრიგოლ ნაზიანზელის მიერ აპოლინარიზმის დაგმობისას და IV ს-ის სხვა ავტორებთან. ‘’რაც უერთდება ღმერთს ის გამოიხსნება’’, ამბობს წმ. გრიგოლ ნაზიანზელი’’[1], განკაცების გამოსყიდვის ასპექტი და ბუნებათა  ნაცვალგება, ხაზგასმით იყო განსაზღვრული მამების მიერ,  განკაცების მიზანი და შედეგი ზუსტად განიმარტებოდა, როგორც კაცის გამოსყიდვა და მისი აღდგენა იმ პირვანდელ მდგომარეობამდე, რომელიც დაცემითა და ცოდვით დაიკარგა.  ცოდვა გაუქმდა  და განიდევნა მხოლოდ განკაცებულის მიერ, რადგან მარტო მას, ღვთაებრივი და ადამიანური ბუნების ერთად მქონეს შეეძლო ამის გაკეთება.

ეკლესიის საზღვრების შესახებ

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

არც თუ ისე ადვილია ზუსტი და მტკიცე განსაზღვრება მოვუძებნო განდგომილებას, ანუ სქიზმას (მკვეთრად ვასხვავებ “ღვთისმეტყველურ განსაზღვრებას” ჩვეულებრივი `კანონიკური აღწერისაგან”). საეკლესიო განხეთქილება ყოველთვის წინააღმდეგობრივი და არაბუნებრივია. ის პარდოქსი და გამოცანაა, რადგან ეკლესია თავად არის ერთობა. მთელი მისი ყოფიერება ამ მთლიანობასა და ერთიანობაში მიედინება, `რამეთუ ერთითა სულითა ჩუენ, ყოველთა, ერთისა მიმართ გუამისა ნათელვიღეთ” (I კორ. 1:12-13). ამ მთლიანობის პირველსახე სამების ერთარსებაა, ხოლო საზომი – კათოლიკეობა[1]. ასეთ დროს კერძო პირთა გონებრივი დახშულობა სუსტდება, თითქმის დაიძლევა კიდეც და მორწმუნეთა სრულ თანამოაზრეობასა და ერთსულოვნებაში გადაიზრდება: `ხოლო სიმრავლისა მის მორწმუნეთაჲსა იყო გული და გონებაჲ ერთი” (საქმ. 4:32).

განდგომილება კი, პირიქით, არის განმარტოება, განკერძოებულობა, დანაკარგი და საყოველთაოობის უარყოფა. განდგომილების სული სრულიად ეწინააღმდეგება ეკლესიურობას... საკითხი საეკლესიო გაყოფისა და განდგომილების ბუნებაზე, მის არსზე, მთელი სიმძაფრით დადგა ჯერ კიდევ III საუკუნეში, ნათლისღების თაობაზე ცნობილი დავების დროს. მაშინ წმ. კვიპრიანე კართაგანელმა გაბედულად და თანამიმდევრულად ჩამოაყალიბა შეხედულება ყოველგვარი განდგომილების, მადლის გარეშე დარჩენის შესახებ. მთელი მისი მსჯელობა და ლოგიკა ეყრდნობა იმ რწმენას, რომ საიდუმლოთა აღსრულების უფლება მიკუთვნებული აქვს მხოლოდ ეკლესიას, რომ ისინი მორწმუნეთა ერთად ყოფნის შემთხვევაში ეკლესიაში სრულდება და ყოველთვის ასე უნდა იყოს. ამიტომ ერთობისა და საყოველთაოობის წესებში ყოველგვარ დარღვევას მაშინვე მოჰყვებოდა ხოლმე ყველა საზღვრის უეცარი მოშლა და, საბოლოოდ, `გარეთ” გასვლა.

ფლოროვსკის ეკუმენიზმი

მართლმადიდებლური ეკუმენიზმი, როგორც მისიონერული საქმიანობა და ეკლესიის საზღვები

დრ. ბრენდონ გალაჰერი (Dr. Brandon Gallaher)[1]

            ფლოროვსკის ძირითადი ეკუმენური პოზიცია ჩამოყალიბდა 1930 წლებში, ბულგაკოვის[2] ეკუმენური მოსაზრებების საპირისპიროდ. ეს უკანასკნელი მიიჩნევდა, რომ საეპისკოპოსო კურთხევის ჯაჭვის მქონე ეკლესიები (იგულისხმება უწყვეტი სამოციქულო ხელდასხმის მქონე ეკლესიები გ.ლ.) ერთიანობისკენ უნდა მიისწრაფვოდნენ

და რომ მართლმადიდებელი ეკლესია მართალია ყველაზე უფრო სრულად გამოხატავდა საეკლესიო ერთიანობას და არის Una Sancta (,,ერთი წმინდა’’, იგულისხმება მრწამსის ფრაზა- ,,ერთი წმინდა კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია’’ გ.ლ.), მაგრამ საყოველთაო ეკლესია საკუთარი საზღვრებით არ იზღუდებოდა და როგორც ჭეშმარიტ ეკლესიებს, ისე მოიცავდა უფრო ნაკლები ხარისხის მქონე საეკლესიო სხეულებს.[3] ამ მოსაზრების საწინააღმდეგოდ დაწერილ შრომაში ფლოროვსკი ღიად ამტკიცებს, რომ  მართლმადიდებელი ეკლესია არის ჭეშმარიტი და ერთადერთი ეკლესია, რომელიც მოწმდება არა ‘’საკუთარი ადგილობრივი ტრადიციით’’, არამედ ,,პატრისტიკული ტრადიციით’’ ან ,,კათოლიკე ეკლესიის საერთო მემკვიდრეობით’’.[4] ის ასევე ამბობს, რომ ყველა და ყველაფერი, რაც კი ოდესმე ეკლესიას ჰქონია არ იყო ,,საღვთო ჭეშმარიტება’’. ფლოროვსკის აზრით,  ყველა სხვა ეკლესიებს ჰქონდათ ნაკლულოვანება, რამდენადაც იყვნენ მართლმადიდებლობისგან, განუყოფელი ეკლესიის საერთო ტრადიციიდან განშორებულნი, ან ,,სქიზმატები’’ და აქედან გამომდინარე მოხმობილნი არიან, რომ დაუბრუნდნენ და მართლმადიდებელ ეკლესიასთან ერთობაში განიკურნონ (ე.ი. შეიცვალონ).[5] იმ მართლმადიდებელთა და არამართლმადიდებელთა ურთიერთკავშირი, რომელთა რწმენა და ცხოვრების წესი ძალიან რადიკალურად განსხვავდებოდა ერთმანეთისგან, ბუნებრივია რომ წარმოუდგენელი იყო და ამ ურთიერთკავშირის ერთიანობის მნიშვნელობით გაგება კი ის ,,ბუნდოვანი ხეივანი გახლავთ, რომლიდანაც თავისდაღწევა შეუძლებელია’’.[6] სამომავლო პროგრესი გაერთიანების გზაზე, მხოლოდ ‘’ეკუმენიზმის სივრცის’’ (ეკლესიათა შორის განსხვავებული შეთანხმებებისა და შეუთანხმებლობების  აღმოჩენისა და აღნიშვნის) ‘’დროული ეკუმენიზმით’’ ამოვსებით მიიღწევა, რაც არის აღმოსავლეთისა და დასავლეთის მართლმადიდებლობაში, მათ საერთო ტრადიციაში დაბრუნებით გაერთიანება.[7] თუმცა, პროტოპრესვიტერი ცდილობდა, რომ საერთო ტრადიცია, ‘’აღმოსავლურ’’, ‘’ელინურ-ქრისტიანულ’’ და ‘’ბერძნულ’’ მახასიათებლებიდან განუყრელად დაენახა. ფლოროვსკის არ უკვირდა მართლმადიდებელი ეკლესიის ეკუმენურ მოძრაობაში ჩართვა, არამედ მას აღიქვავდა ‘’მისიონერული მოქმედების’’ [8], ან როგორც მართლმადიდებლობის ჭეშმარიტების მსოფლიოს ყველა ქრისტიანისადმი დამოწმების საშუალებად: ‘’ხელახალი ქრისტიანული გაერთიანება არის მართლმადიდებლობის უბრალოდ საყოველთაო გარდაქმნა... რაც არის გარეთ [იგულისხმება განწესებანი და სარწმუნოების კანონების საეკლესიო ნორმები] უბრალოდ არასწორია. მაგრამ არასწორი შეიძლება არა მხოლოდ მხილებულიქნეს, არამედ გაიკურნოს. ამის დასამოწმებლად მართლმადიდებლობა მონაწილეობს ეკუმენურ მსჯელობაში, იმედით, რომ მისი მოწმობით ადამიანთა გულებსა და გონებაში საღვთო ჭეშმარიტება გაიმარჯვებს’’. [9] ფლოროვსკი, 1940 წლის მიწურულსა და 1950 წლის დასაწყისში გამართულ ემსს (ეკლესიათა მსოფლიო საბჭო) წარმატებულ ეკუმენურ შეხვედრებში, ეკუმენიზმის საკუთარ ხედვას ღიად აცხადებდა. რის შემდეგაც ფლოროვსკის ეს თეოლოგია,  ეკუმენურ მოძრაობაში მართლმადიდებლური ჩართულობის დღევანდელი აზროვნების ბირთვი გახდა- ეკუმენიზმი, როგორც მდუმარე ევანგელიზაციის სახე.

გამოცხადება, ფილოსოფია და თეოლოგია

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

I. გამოცხადება

 რელიგიური ცოდნის ორი ასპექტი: გამოცხადება და ემპირია (გამოცდილება). გამოცხადება არის ღვთის ხმა ადამიანისადმი. ადამიანს ესმის მისი ხმა, უსმენს მას, იღებს ღვთის სიტყვას და იმეცნებს მას. სწორედ ამ განზრახზვით ესაუბრება ღმერთი ადამიანს და მან უნდა შეიმეცნოს მისი მოწოდება. გამოცხადებით სათანადო მნიშვნელობით ჩვენ გვესმის ღვთის ეს სიტყვა ისე, როგორც ჩვენ შევიმეცნეთ. წმინდა წერილი არის იმ გამოცხადების დაწერილი ნაკრები, რომელიც ჩვენ გვეუწყა. მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლოა წმინდა წერილის ხასიათი განიმარტოს, უნდა აღვნიშნოთ, რომ ბიბლია წარმოგვიდგენს ღვთის ხმას, რომელიც ადამიანური ენითაა გადმოცემული. გამოცხადება არის თეოფანია. ღმერთი გარდამოდის ადამიანთან და ადამიანს უცხადებს საკუთარ თავს. ადამიანი ხედავს და იმეცნებს ღმერთს და ის აღწერს იმას, თუ რასაც ხედავს და ესმის. ის ამოწმებს იმას, რაც მას განეცხადა. ბიბლიის უდიდესი მისტერია და სასწაული მდგომარეოს იმ ფაქტში, რომ ღვთის სიტყვა არის ნაუწყები ადამიანური ენით. ადრეული ქრისტიანი განმმარტებლები ძველი აღთქმის ტექსტებში ხედავდნენ ღვთის განკაცების მოლოდინსა და პროტოტიპს. უკვე ძველ აღთქმაშივე საღვთო სიტყვა ხდება ადამიანური. ეს ამტკიცებს გამოცხადების ავთენტურ ანთროპომორფიზმს. ადამიანური ენა არ ამცრობს გამოცხადების აბსოლუტურობას, არც ღვთის სიტყვის ძალმოსილებას შემოსაზღვრავს. ღვთის სიტყვა შესაძლოა ადეკვატურად გამოიხატოს ადმიანური ენით, რადგანაც ადამიანი შექმნილია ღვთის ხატად. სწორედ ამ მიზნითაა, რომ ადამიანმა მიიღოს ღმერთი მისი ნაუწყები სიტყვის მიღებითა და დაცვით. ღვთის სიტყვა არ იქნება დამცრობილი ადამიანური ენით ხელახლა გამოხატვისას. ამის საწინააღმდეგოდ, ადამიანური სიტყვა გარდაიქმნება (ტრანსფორმირდება), რადგანაც ღმერთმა ინება საუბარი ადამიანური ენით. ადამიანს ძალუძს ღმერთი გულისხმაჰყოს, ჩაწვდეს, მიიღოს და დაიცვას ღვთის სიტყვა. ყოველ მიზეზგარეშე, წმ. წერილში გვესაუბრება არამხოლოდ ღმერთი, არამედ ადამიანიც. ამასთანავე, თავად ღმერთი გვესაუბრება გამოცხადებაში არამხოლოდ საკუთარ თავზე, არამედ ადამიანზეც. ამგვარად ისტორიული გამოცხადება აღსრულებას პოულობს ღმეთისა და ადამიანის ურთიერთობაში. არამხოლოდ ძველ, არამედ ახალ აღთქმაშიც ვხედავთ არამხოლოდ ღმერთს, არამედ ადამიანსაც. ჩვენ ვწვდებით ღმერთს, რომელიც მოგვეახლება და გვეცხადება და ვხვდებით პიროვნებებს რომლებმაც შეიმეცნეს ღმერთი და მოწიწებით იმეცნებდნენ მის სიტყვას და უფრო მეტიც, მის მოწოდებას დაეთანხმნენ. წმ. წერილში ასევე გვესმის ადამიანის ხმაც, რომელიც პასუხობს ღმერთს ლოცვით ან სამადლობელის აღვლენით ან (უფლის) განდიდებით და ღმერთიც მოელის, სურს და მოითხოვს ამ პასუხს. ღმერთს სურს რომ ადამიანმა არამხოლოდ მოისმინოს მისი სიტყვები, არამედ უპასუხოს კიდეც მას. უფალს სურს ადამიანი ჩართოს ამ `დიალოგში”. ღმერთი გარდამოდის ადამიანთან, რათა აღამაღლოს ადამიანი თავისთან.

დაკარგული ბიბლიური გონება

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

‘’ჭეშმარიტებაჲ იესუჲს თანა” (ეფ. 4:21)

ქრისტიანი მისიონრები არ არიან მოწოდებულნი იმისათვის, რომ საკუთარი შეხედულებები იქადაგონ კათედრაზე. მქადაგებლები აღჭურვილნი და ხელდასხმულნი არიან ეკლესიაში ღვთის სიტყვის საქადაგებლად. მათ მინიჭებული აქვთ ზოგიერთი კონკრეტული ტერმინი, მაგალითად იესო ქრისტეს სახარება და ისინი მოვალენი არიან ამ ერთადერთი და მარადიული უწყებისადმი. უნდა გაავრცელონ და მხარი მისცენ. `იღუწიდით ერთ გზის მოცემულისა მისთჳს წმიდათა სარწმუნოებისა” (იუდ. 1:3). რა თქმა უნდა, ღვთის სიტყვა ქმედითად უნდა იყოს ქადაგებული. მარადის უნდა იქნას გათვალისწინებული განჩინების ერთგულება ყოველ ახალ თაობასა და კონკრეტულ ჯგუფს შორის. ყოველ ახალ შემთხვევაში თუკი ვითარება მოითხოვს ხელახლა უნდა იქნას წარმოჩენილი, მაგრამ რაც ყველაზე აღმატებულია (სახარების) უწყებამ თავისი იდენტობა უნდა შეინარჩუნოს.  

ადამიანი დარწმუნებული უნდა იყოს, რომ მას კი არ უქადაგებენ `უცხო სახარებას”, არამედ იმავე სახარებას, როგორც იყო გადმოცემული. ღვთის სიტყვა არ შეიძლება ადვილად მოერგოს წარმავალ ზნე-ჩვეულებებსა და კონკრეტული საუკუნის მიდგომებს, რაც ჩვენს ეპოქასაც მოიცავს. სამწუხაროდ, ჩვენ ხშირად ვართ მიდრეკილი, რომ ღვთის სიტყვის საზომი ჩვენივე მიდგომით განვსაზღვროთ, ნაცვლად იმისა, რომ ჩვენი გონება ქრისტეს ფასეულობით გავზომოთ. `თანამედროვე გონება” ასევე ღვთის სიტყვის განსჯის ქვეშ  დგას.

,,მამებთან დაბრუნების’’ სირთულე და გიორგი ფლოროვსკი

თარგმნა გურამ ლურსმანაშვილმა

მეოცე საუკუნეში აშკარად გამოცოცხლდა ქრისტიანული თეოლოგიის სამი მიმართულება- კათოლიკური, მართლმადიდებლური და პროტესტანტული, რაც უკან, ქრისტიანულ წყაროებაზე მიბრუნებასა და ახალი აღთქმის წერილთან უშუალო  კავშირში გამოიხატა.

            რომის კათოლიკეებისათვის ახალი აღთქმის ავტორიტეტულ წყაროებზე მიბრუნების მიზანი 1930-1960 წწ. თვალნათლივ შეინიშნებოდა ბელგიელ, ფრანგ და გერმანელ თეოლოგებში, განსაკუთრებული გავლენა იგრძნობოდა ფრანგ დომინიკანელებსა და იეზუიტებს შორის La Saulchor (პარიზი) და Lyon Fourviere. მოძრაობის გამოცხადება იყო მძლავრი მოწოდება ლიტურგიკული და ბიბლეისტიკური განახლებისთვის და კათოლიციზმში[1] პატრისტიკული ,,გაახალგზარდავებისთვის.’’

წმინდა გრიგოლ პალამა და მამათა ტრადიციები ნაწილი 1 

ავტორი: პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი.  გიორგი გველესიანის თარგმანი (ჟურნალი “გული გონიერი”)

შინაარსი:

მამათა კვალდაკვალ

მამათა სულისკვეთება პატრისტიკული თეოლოგიის ეგზისტენციალური ხასიათი მამათა ეპოქის მნიშვნელობა 

მამათა კვალდაკვალ

`მივსდიოთ წმინდა მამებს~… ჩვეულებრივ, ამ ფრაზით იწყებოდა უძველეს ეკლესიაში სხვადასხვა დოგმატური განმარტება. ეს სიტყვები უძღოდა წინ ქალკედონის კრების დოგმას. VII მსოფლიო საეკლესიო კრებამ უფრო დეტალურად განმარტა თავისი სწავლება: `მივსდიოთ ღვთივგანბრძნობილ წმინდა მამათა სწავლებებსა და კათოლიკე ეკლესიის ტრადიციას~. მამათა სწავლებებზე მითითება ჩვეულებრივი მოვლენაა საეკლესიო პრაქტიკაში. ეს იყო იმაზე ბევრად მეტი, ვიდრე მხოლოდ `აპელირება სიძველისადმი~. ნამდვილად, ეკლესია დასაბამიდან ხაზს უსვამს სარწმუნოების უცვალებლობას თაობიდან თაობაში. ჩვენ გვწამს ის, რაც სწამდათ მოციქულებს, ეს არის ჭეშმარიტი რწმენის უტყუარი ნიშანი, რომელიც მარადიულად უცვლელია, თავისთავად სიძველე არ წარმოადგენს ჭეშმარიტების გარანტს. უფრო მეტიც, ქრისტიანობა იყო აშკარად გასაოცარი სიახლე `ანტიკური სამყაროსათვის~ და მოწოდება რადიკალური `განახლებისკენ.~ ძველი დასრულდა და ყველაფერი  `განახლდა~. 

მართლმადიდებლური სწავლება  ღვთისმშობლის შესახებ

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

დოგმატური სწავლება ჩვენი მეოხის, ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შესახებ მის ორ სახელში: ,,ღვთისმშობელსა“  (Theotokos) და „მარადქალწულშია“  (Aiparthenos) ასახული. ორივე ტერმინმა მსოფლიო საეკლესიო კრებებზე მოიპოვა აღიარება. ეს დოგმატი ასევე საეკლესიო წმინდა გარდამოცემის განუყოფელი ნაწილია. მაცხოვრის ქალწულისაგან განკაცების შესახებ ახალი აღთქმა პირდაპირ მიგვითითებს. მრწამსში იესო ქრისტეს შესახებ წერია: „ხორცნი შეისხნა სულისაგან წმიდისა და მარიამისაგან ქალწულისა და განკაცნა“. ეს მხოლოდ ისტორიული ფაქტის კონსტატაცია არ არის, ეს სარწმუნოების პირდაპირი აღსარებაა. სახელი „მარადქალწული“ V მსოფლიო კრებაზე (553 წ.) იქნა მიღებული და „ღვთისმშობელი“ – უფრო მეტია, ვიდრე ქების ან რაიმე დიდების აღმნიშვნელი სიტყვა. ეს არის ქრისტიანობის ერთ სიტყვაში მოცემული დოგმატური შინაარსი. 431 წლამდე, ეფესოს კრებამდეც კი, ქრისტიანულ სამყაროში სიტყვა „ღვთისმშობლის” აღსარება, ჭეშმარიტი ქრისტიანობის ნიშანი იყო.

ეკლესიის მამები და ძველი აღთქმა

პროტოპრესვიტერი გიორგი ფლოროვსკი

ნეტარი ავგუსტინეს ცნობილი ფრაზით შეგვიძლია გამოვხატოთ მთელი პატრისტიკული დამოკიდებულება ძველი აღთქმისადმი.  Novum Testamentum in Verete latet. Vetus Testamentum in Novo patet. ახალი აღთქმა ძველის აღსრულებაა. იესო ქრისტე წინასწარმეტყველთა მიერ მოსწავებული მესიაა. მაში აღსრულდა ყველა დაპირება და მოლოდება. რჯული და სახარება ერთმანეთს ეკუთვნიან და არავის შეუძლია თავი მოსეს ჭეშმარიტ მიმდევრად მიიჩნიოს ვიდრე არ აღიარებს, რომ იესო უფალია. ის ვინც არ აღიარებს იესოს მესიად, უფლის ცხებულად, ამით თავად ძველ აღთქმასაც ღალატობს. ამჟამად მხოლოდ ქრისტეს ეკლესიას გააჩნია წერილებთან, წინასწარმეტყველებთან ჭეშმარიტი გასაღები, რადგან ეს ყველა წინასწარმეტყველება ქრისტეში აღსრულდა.